PRE - ANESTEZIJA I ANESTEZIJA KUNICA

[zekili]

PRIPREMA KUNICA ZA ANESTEZIJU




zekili prevela jedne kisne noci


Smatra se da je kunica veoma tesko podvrgnuti anesteziji. To se povezuje sa cinjenicom da su doza koja je potrebna da se izazove anestezija i proizvodnja toksina veoma blizo jedno drugome uz prisutnost razlicitih sekundarnih efekata koji se povezuju sa stresom, cak i smrcu.


Kunici su veoma osjetljivi na sve promjene (nova osoba, novi mirisi, novi zvukovi..) Prilikom pregleda kada se kunic zeli istrgnuti u njegovom tijelu se desavaju mnoge hormonalne promjene a najbitnije su povecano izlucivanje chatecolamina i usporavanje aktivnosti probavnog trakta.
Povecavanje chatecolamina može imati dramaticne posljedice na srcane i respiratorne aktivnosti koje vode do sekundarnih nepovoljnih komplikacija te promjenu reakcije na anesteticki ljek.


Posto je poznato da i bol također uzrokuje izlucivanje hormona prije obavljanja neke bolne procedure neophodno je davanje anelgetika.



Anestezija kod kunica, je sigurna metoda, kada
- je poznata biologija, fiziologija i anatomija kunica
- su poduzete minimalne mjere opreza, ukljucujuci kompletni pregled kunica
- se koriste isprana anesteticka sredstva i doze
- se koriste ispravni uređaji



Od kada je potvrdeno da kunici ne mogu povracati, nije potrebno drzanje dijete prije planirane operacije. Zapravo, kod kunica kojima hrana nije dostupna duze vrijem prije zahvata, postoji mogucnost da im se tijekom operacije javi hipoglikemija (nastupa kada razina šećera u krvi padne ispod 3 mmol/l.) ili da se poslije operacije jave poremecaji u gastro – intestinalnom traktu. Rast patogenih bakterija vodi do razvoja enteroksemije.


Uoceno je da se kunici kojima je hrana i voda uskracena puno prije operacije mnogo sporije oporavljaju od onih kojima je hrana bila dostupna. Unatoc tome, preporuca se maknuti hranu sat vremena prije operacije. Micanje hrane preporuca se jer su neki kunici skloni skupljanju hrane i vode u usnoj supljini, te se micanjem hrane sprijecava nakupljanje ikakvih zaostataka hrane i preopterecenje trbuscica. Hrana i voda kunicu MORAJU biti dostupni odmah nakon budenja iz anestezije.




Prije operacije potrebno je utvrditi opce stanje kunica koje uključuje tocno mjerenje tezine, kompletni krvni nalaz, rendgensko snimanje, CBC, ultrazvuk mozga ili magnetska rezonanca te analiza urina.
Posebna paznja mora biti usmjerenja kunicima koji pate od respiratornih ili probavnih smetnji, tj kod njih je ako je ikako moguce potrebno izbjegnuti anesteziju
Ukoliko se nakon gore spomenutih pretraga utvrdi da je kunic zdrav ne bi trebale nastati komplikacije prilikom anestezije.





FIZIOLOSKI PARAMETRI - NORMALNNE VRIJEDNOSTI


temperatura tijela - 38.5 – 39.6

povrsina tijela - 2.5 kg =1270 cm2, 4.8 kg =3040 cm2

otkucaji srca - 130 – 325 otkucaja/minuti

volumen krvi - 57 – 65 ml/kg

krvni tlak 90 - 130 / 60 – 90 mm Hg

respiratorni ritam - 32 – 60 min

volumen protjecanja krvi - 4 – 6 ml/ kg

kisik - 0.47 – 0.85 ml/h



Sljedeca vazna stvar koja se mora uzeti u obzir je hidratacija. Uocena je dehidracija kunica prije operacija, a uzrok joj je smanjeni unos hrane i jela.



U ovakvim slučajevima potrebno je rehidrirati kunica unosenjem fluida, sto se može raditi na nekoliko nacina:

• intravenozno, direktno u rubnu venu uha, bocnu safensku venu, nadkoljenicu, nakon cega sljedi postavljanje katetera. Dugorocno postavljanje katetera u jugularnu venu nije preporucljivo – u nekim slučajevima zabiljezeno je oticanja glave
• potkozno, sto sporo i neefikano kod tezih dehidracija
•intraperitonalno u trbusnu supljinu, sto je sporo i neefikano kod tezih dehidracija
•intraosses – ucinkovito kada je ocekivano dugotrajno davanje fluida



Prije anestezije preporuca se davanje laganog sedativa ili pre – anestetickog lijeka kako bi se umanjio stres.



NADALJE, ONI SU PREPORUCLJIVI:
- kod isparivog anesteika, za odrzavanje anestezije, opioidne tvari, 30 do 45 minuta prije operacije fentanyl/fluanisone( Europa) i fentanyl/droperidol (Amerika) i cesto upotrebljavan acepromazine/butorphanol

- kada kunic pati od nizih ili visih respiratornih tegoba, ili kada se kao anestezija koristi razdrazljiv isofluran plin. Pre – anesteticki lijek smanjuje proizvodnju sline i bronhijalnog sekreta. Atropin se ne preporuca za korištenje kod kunica. U stvari, otprilike oko 30 – 50 % svih kunica posjeduje endogeni atropin enzim.

- Posto je potrebno ublaziti poslije operativnu bol koriste se opoidni analgetici kao sto su butorphanol ili buprenorphine. Oni se daju prije anestezije

- Posto su kunici u stresu i nervozni preporuca se davanje diazepama koji opusta misice. On je visestruko koristan kada je potrebna intrubacija prilikom operacije



Nakon pazljivog pregleda veterinar ima potpunu klinicku sliku o kunicu, te ga može svrstati u jednu od kategorija rizika (potpuno zdrav kunic, kunic sa blagom sistemskom bolescu, kunic sa umjerenom ili ozbiljnijom sistemskom bolescu, kunic sa sistemskom bolescu koja mu ugrozava zivot, kunic na samrti, hitan slucaj)




IZVORI:

http://www.medirabbit.com/

http://hr.wikipedia.org/

http://www.medicina.hr/

[zekili]

INTRA – ANESTETICKI PERIOD I PROMATRANJE KUNICA



NAPOMENA: SLIKE NE PRIKAZUJU KRV KUNICA, VEC DEZINFEKCIJSKO SREDSTVO!!




VAZNO: oci kunica su velike, prilikom operacije postoji mogucnost ozljedivanja ili isusivanja roznice; oci se moraju zastititi ili zatvaranjem pomocu mikropornom trakom ili mazanjem oftamoloskom mascu


Izbor anestetickog lijeka i samo davanje istog, opcenito ovisi o zdravstvenom stanju kunica kao i o vremenu koji je potreban da bi se operacija obavila.


Intravenozna administracija anestezije najmanje je preporucljiva od kada je utvrdena toksicna doza nekih sintetickih ljekova.


Kada operacija dozvoljava kratkotrajnu anesteziju, preporuca se korištenje potkozne ili intramuskularne injekcije.


Kada se izabire intramuskularna metoda, potrebno je koristiti vece doze anestetika. Posljedica je slabiji oporavak te povecani rizih od hipotermije. Neki sastojci imaju sporedne i stetne efkte, tako se npr. pokazalo da ketamine/xylazine miks utjece na srce, a zabiljezeni su i smrtni slucajevi. Stoga je potrebno pomno razmotriti te sa velikim oprezom upotrijebiti takve spojeve kod kunica koji nisu potpuno zdravi.


Plin kao anestetik također se cesto koristi kod kunica. Ako se koristi ova metoda potrebno je provesti pre – anesteticku pripremu. Istina je, da će kunici cim osjete plinovito sredstvo postati nervozni, nemirni, poceti grebati sto najcesce vodi do samo povredivanja.
Anestezija pomocu plina izaziva se koristenjem komore ili maske, a u oba slucaja kunici pokusavaju zadrzati zrak. Veoma cesto javlja se usporenje rada srcanog bila. Kada se koristi komora, preporuca se kunica cim pokaze prve znakove opustanja premjestiti pod masku koju treba duboko namjestiti (vidi sliku) kako bi se izbjegao dead space (prostor kog objektivno osjecas, ali ga ne vidis i u biti ne dozivljavas kao neki odredeni prostor).
Maska ima jedu veliku prednost, a to je da se može maknuti veoma brzo kada se uvidi da je kunic anesteziran, kao sto se moze i brzo staviti kada se kunic pocne buditi. U rijetkim slucajevima, može se poceti sa propofolom, prije stavljanja maske, a nastaviti sa izabranim inhalantnim sredstvom.


potpuni inhalacijski set


pocetak anestezije pomocu plina stavljanjem maske duboko na lice




NADGLEDANJE ANESTEZIJE

Nakon pocetne faze, može poceti priprema za operaciju. Ovo uključuje brijanje i dezinfekciju koze. Prije nego sto se kunic pokrije sa kirurskim pokrivalom, mora se provjeriti dubina anestezije.



Sigurne metode kod kunica su:

- refleks nogu, drzanje zraka: lagana dubina
- refleks treptanja, reflekse uha: srednja dubina
- refleks roznice: opasna dubina



testiranje refleksa noge



Kada se primjeti opasna dubina anestezije u kojoj se kunic nalazi moguc je zastoj rada srca, te je potrebno hitno poduzimanje mjera tj. reduciranje ili zaustavljanje anestetika. Izuzetak: anestezija sa medetomidinom.


Kirurska anestezija je postignuta kada su izgubljeni refleksi uha i kada se ne cuje zvuk koji proizvodi celjus kunica.


Tijekom anestezije mora se pratiti boja membrane sluznice (oka, usne, jezika), stopa udisaja i izdisaja, otkucaji srca te rektalna temperatura.





NADGLEDANJE DISANJA

Tempo disanja ovisi o koristenoj anesteziji. Uobicajeno je smanjenje 30 – 60 u minuti. Kada je tendencija manja od 30 udisaja/izdisanja u minuti potrebno se zabrinuti. Jednom kada je anestezija stabilna, tempo disanja mora biti urednan i sporiji, iako iznenadne promjene nisu iznimke kod kunica.


Tempo disanja može se pratiti nadgledanjem prsa, tj njegovim nadimanjem u slucaju kada kunic nije pokriven, no ako to nije moguce, disanje je potrebno pratiti pomocu uređaja za pracenje disanja.

Treba imati na umu da neki elektronicki uredai za pracenje disanja nisu sasvim pouzdani kada se radi o kunicima i ostalim malim zivotinjama.

Pracenje se također može nadgledati kapnometrom, sto u biti i nije preporucljivo.





NADGLEDANJE SRCA I SRCANOG RITMA

Veoma je vazno nadgledanje srcanih aktivnosti kod anesteziranog kunica.

Pregledavanje i ispitivanje kunica prije anestezije mogu opasno povecati chatecolamin(procitaj prethodni post). To može imati pogubne posljedice, kao sto su pomankanje kisika (hipoksemija) ili visak CO2 u krvi (hiperkapnija).

Nadalje, problemi koji su još primjeceni kod kunica pod anestezijom su hipontenzija (nizak krvni tlak) ili neuobicajeno spor srcani ritam (bradikardija).

Otkucaji srca kod kunica veoma su brzi, te mogu prekoraciti 250 otkucaja u minuti. Stoga upotreba kardiograma (EKG) može biti teska kada uredaj postigne gornju granicu mjerenja (obično 250 – 300 otkucaja/minuti) iznimka je koristenje medetomina ili ketamin/medetomina (oni smanjuju otkucaje na 120 – 160 otkucaja/minuti)

Moze se koristiti pulsni oksimetar kako bi se pratio rad srca i razina kisika. Vrijednost treba ostati veća od 90% , manje vrijednosti pokazuju da je kisik u krvi nedovoljan (hipoksemija).

Vjeran signal se dobije kada je sonda za ispitivanje prikljucena na rep, na uho, jezik, vrhove prstiju prednjih nogu, ili nozni prst kod vecih kunica.

Iako rijetko kunic MOZE imati napadaj srca prilikom anestezije, a kod takvih hitnih slucajeva veoma je kratko vrijeme za poduzimanje svih potrebnih mjera, jer kod kunica srcani napad redovito prati i respiratorni napad.


kunic pod utjecajem anestezija, sa prikljucenim oksimetrom za rep


nadgledanje plucno - srcanih aktivnosti



NADGLEDANJE TJELESNE TEMPERATURE

Nadgledanje tjelesne temperature kunica tijekom anestezije neophodno je.
- velika povrsina tijela premazana dezinfekcijskim sredstvom – vodi brzom gubitkom temperature
- konvekcija(zbog razlike u temperaturi tijela i okolnog zraka)i radijacija (emisija energije tijela)
- prije operacije i sama operacija. Mora se postici dobar balans izmedu povrsine tijela koja se brije i minimalne kolicine dezinfekcijskog sredstva


ljevo:brijanje kunica
desno: dezinficiranje


Hipotermija uzrokuje opasnu dubinu anestezije prilikom zahvata. Nju obično prate hipoksija i acidoza (povećana kiselost, tj. povećana koncentracija vodikovih iona (H+) u tjelesnim tekućinama.), srcana aritmija (odstupanje od normalnog srcanog ritma, odnosno od regularnih srcanih otkucaja; srce radi nepravilno, prebrzo ili presporo) te poremecaj krvnih zrnaca.

Tjelesna temperatura anesteziranog kunica moze se pratiti pomocu elektricnog termometra ili pomocu termo senzora postavljenog duboko u rektum.

Cuvanje temperature moze se vrsiti pomocu samoljepljivog grijaca (eng. heating pad), vruceg vodenog grijaca ili boce, te prikljucnog izvora na srce.

Kada je neophodna fluidna terapija, ona se mora zagrijati na temperaturu tijela kunica.




IZVORI:

http://www.medirabbit.com/

http://hr.wikipedia.org/

http://www.medicina.hr/